Evrenin enginliğini hiç merak ettiniz mi? Açık, aysız bir gecede, bizi o kadar yoğun bir yıldız denizi karşılar ki, tek tek yıldızları ayırt etmek imkansızdır. Peki hiç durup düşündünüz mü, gökyüzünde kaç tane yıldız var? Gelin bu soruyu yanıtlamak için evrende büyüleyici bir yolculuğa çıkalım.
Hiç açık ve karanlık bir gecede yıldızları saymayı denediniz mi? Tahmin edeceğiniz üzere göründüğü kadar kolay değil.
Gece gökyüzüne baktığımızda, Dünya’dan çıplak gözle yaklaşık 5.000 yıldız görebileceğimiz tahmin ediliyor; bunların yarısı Dünya’nın dönüşü nedeniyle her an gözlemlenebilir durumda. Büyük bir sayı gibi görünüyor, değil mi? Ama unutmayın, bu evrenin bize görünen kısmının sadece bir bölümü. Ancak bu sayı gözlemcinin görme keskinliğine, yıldızın parlaklığına ve atmosferik koşullara da bağlıdır.
Büyük Ayı, Orion’un Kuşağı ve diğer ünlü takımyıldızlarını muhtemelen duymuşsunuzdur. Bu takımyıldızları birçok yıldız içerir, ancak tüm gökyüzünün sadece küçük bir temsilidir.
Kısaca bahsetmemiz gerekirse takımyıldızları esasen gökyüzündeki sabit yıldız modelleridir. İnsanlar binlerce yıldır bu oluşumları hikayeler anlatmak, yön bulmak ve zamanın geçişini işaretlemek için kullanmışlardır. Gece gökyüzünde önemli tanımlayıcılardır ve her birinin kendine özgü bir yıldız kümesi vardır.
Örnek olarak en tanınmış takımyıldızlarından biri olan Orion’u ele alalım;
‘Avcı’ olarak da bilinen Orion, üç yıldızdan oluşan parlak kuşağıyla dikkat çeker. Ancak takımyıldızının tamamı çok daha fazlasına ev sahipliği yapar. Kolayca görülebilen yaklaşık 10 yıldız ve çok sayıda daha sönük yıldız içerir.
Benzer şekilde, Büyükayı da iyi bilinen bir başka takımyıldızdır. Yedi parlak yıldızıyla ünlü asterizmi, Büyükayı da dahil olmak üzere yaklaşık 20 kolay görülebilir yıldızdan oluşur.
Gökyüzündeki yıldızları saymak, sayılarının çokluğu ve evrenin muazzam büyüklüğü nedeniyle imkansız bir görev gibi görünüyor. Ancak, yüzyıllar boyunca insanlar gökyüzündeki yıldızların sayısını tahmin etmek için yöntemler ve araçlar geliştirdiler.
Gökbilimcilerin yıldızları saymak için kullandıkları temel yöntemlerden biri örneklemedir. Bu bir nüfus sayımı yapmak gibidir. Gökyüzünün temsili küçük bir bölgesindeki yıldızların sayısını sayarak bunu gökyüzünün toplam alanıyla çarparlar.
Bunu yapmak için gökbilimciler, gece gökyüzüne bir ızgara yerleştirdikleri ve belirli bir ızgara hücresindeki yıldızların sayısını saydıkları bir ızgara sistemi kullanırlar.
Bu, ızgara hücresi başına ortalama bir yıldız sayısı verir ve daha sonra tüm gökyüzü için bir tahmin vermek üzere toplam ızgara hücresi sayısı ile çarpılabilir.
Bir başka yaklaşım da yıldızları parlaklıklarına ya da büyüklüklerine göre sınıflandırmak ve her kategorideki yıldızların sayısını saymaktır.
Gökbilimciler daha az parlak yıldız ve daha fazla sönük yıldız olduğunu bulmuşlardır. Bu yöntemi kullanarak galaksimizde yaklaşık 100 milyar yıldız olduğunu tahmin ediyorlar.
Modern çağda teknoloji, yıldızları sayma becerimizi büyük ölçüde geliştirmiştir.
Hubble Uzay Teleskobu gibi hem yerdeki hem de uzaydaki güçlü teleskoplar, çıplak gözle görülebilecek olandan çok daha uzaktaki yıldızları gözlemlememize olanak sağlıyor.
Ayrıca gökbilimciler evrenin büyüklüğü, kütlesi ve yaşına bağlı olarak yıldızların sayısını tahmin etmek için bilgisayar simülasyonları ve matematiksel modeller de kullanmaktadır.
Yıldızlar, gece gökyüzünü süsleyen parıldayan noktalar, galaksilerin yapı taşlarıdır. Bulutsuların içinde doğarlar, çekirdeklerinde hidrojen kaynaştırarak yaşarlar ve süpernova olarak ihtişamla ölürler ya da beyaz cüce olarak sönerler.
Samanyolu, tahminen 100 milyar ila 400 milyar yıldız içeren çubuklu bir spiral galaksidir. Tabii bu rakam gözlemlenebilir evrendeki tahmini iki trilyon galaksiden sadece biri!
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere gözlemlenebilir evrenin yaklaşık 2 trilyon galaksi içerdiğine inanılmaktadır.
Bunu bir galaksideki ortalama yıldız sayısıyla çarptığımızda 1 sekstilyon (1 ve ardından 21 sıfır) yıldız olduğu tahmin edilmektedir. Ancak bu sadece kaba bir tahmindir, çünkü gerçek sayı çok çok daha fazla olabilir.
Bu tahminler hayranlık uyandırıcı olsa da, bizi yıldızları saymanın zorluğuna gösteriyor.
Evren sürekli genişliyor ve gözlem teknolojimiz gelişiyor. Dolayısıyla, bilinen yıldızların sayısı zaman içinde artıyor.
