Yüksek enflasyonla mücadele eden Zimbabve, altın destekli yeni bir para birimini bugün piyasaya sürdü.
Zimbabve Altını (ZiG), Güney Afrika ülkesinin 10 yıl içinde dolaşıma soktuğu üçüncü para birimi.
Merkez Bankası’nın bu hamlesi, Mart ayında enflasyonun yüzde 55’e ulaştığı ülkede ekonomiyi istikrara kavuşturmayı hedefliyor.
ZiG, sadece bu yıl içinde değerinin dörtte üçünü kaybetmiş olan Zimbabve doları RTGS’nin yerini alıyor.
RTGS, 10 yıllık dolarizasyonun ardından 2019’da piyasaya sürülmüştü.
Ancak halk o dönemde yeni para birimine güvenmediği için yurt içi işlemlerin yüzde 80’den fazlası yabancı para birimleriyle yapılmaya devam edilmişti.
ABD Doları şu anda ülkedeki işlemlerin yüzde 85’ini oluşturuyor.
Doların ZiG ile birlikte dolaşımda kalmaya devam edeceği belirtildi. Ülkedeki çoğu kişinin de önümüzdeki süreçte doları tercih edeceği düşünülüyor.
Nisan başında ZiG’i tanıtan Merkez Bankası Başkanı John Mushayavanhu, para biriminin yapılandırılacağını ve piyasa tarafından belirlenen bir döviz kuru üzerinden dolaşıma gireceğini söyledi.
Yeni ZiG banknotları 1 ile 200 arasında değişecek.
Ülkedeki madeni parası sıkıntısını aşmak için yeni madeni paralar da tanıtılacak.
Şeker, küçük çikolata ve kalem şeklinde para üstü
İnsanların son dönemde para üstlerini şeker, küçük çikolata ve kalem şeklinde almak zorunda kaldığı belirtiliyor.
Merkez Bankası Başkanı Muchayavanhu ay başında yaptığı açıklamada yeni para biriminin derhal yürürlüğe gireceğini ve bankaların mevcut Zimbabve doları bakiyelerini ZiG’e dönüştürmeleri gerektiğini söyledi.
Muchayavanhu, para biriminin öncekiler gibi değer kaybetmesini önlemek için dolaşımdaki yerel para miktarının altın, diğer değerli metaller veya dövizle desteklenmesini sağlamayı taahhüt etti.
Zimbabve Merkez Bankası, yeni para biriminin daha fazla kullanılmasını teşvik etmek için hükümetle yakın işbirliği içinde çalışılması gerektiğini vurguladı.
2008 ve 2016 krizleri
Zimbabveliler, enflasyonun kontrolden çıktığı ve 10 trilyon Zimbabve doları değerinde banknotların basıldığı 2008 yılından bu yana Merkez Bankası’na pek güvenmiyor.
2008 krizinin ardından Merkez Bankası kendi para birimini kaldırma kararı aldı ve uzun yıllar boyunca sadece ABD Doları ve Güney Afrika Randı gibi yabancı banknotları kullandı.
2016 yılının sonlarında kurum, ABD doları cinsinden krediyle desteklenen tahvil banknotu adlı yeni bir para birimi tanıttı.
Dönemin Merkez Bankası Başkanı John Mangudya, para biriminin ABD doları ile aynı seviyede kalacağını taahhüt etti.
Ancak hükümetin fazla para basmaya başlamasıyla para birimi çöktü.
Merkez Bankası’nın şimdiki başkanı, bir daha fazla para basılmasına izin verilmeyeceğine dair söz verdi.
Ancak halk yeni düzenlemeye halen şüpheyle yaklaşıyor.
BBC’ye konuşan ekonomist Godfrey Kanyenze, “Tekrar başladığımız yerdeyiz. Piyasaya hükümetin kendi imkanları içinde kalacağına dair güvenceler veriliyor. Ancak siyasi kültür değişmedi. Önemli olan yetkililerin disiplinli davranması” dedi.
Öte yandan Zimbabve çok ciddi bir kuraklıkla mücadele ediyor. Şimdiye kadar ülkenin temel gıda maddesi olan mısır mahsulünün yarısının hava koşulları nedeniyle yok olduğu aktarılıyor.
